Letterlijk ruimte maken voor elkaar Domeinoverstijgend samenwerken in Franeker

Huisartspraktijk groeide sneller dan gedacht

Frederik Heeres is huisarts bij praktijk Heeres en De Groot. Tien jaar geleden verhuisde hij, samen met twee andere praktijken naar Gezondheidscentrum De Hertog. “Toen dachten we dat we ruim zaten,” glimlacht Frederik. “Maar de praktijken groeiden snel, net als het aantal medewerkers – door vergrijzing, toenemende zorgvragen en extra taken die vanuit het ziekenhuis naar de huisarts verschoven.”

Grenzen bereikt: geen ruimte voor extra zorg

Helaas groeiden de vierkante meters niet mee. “Tot voor kort hadden we geen plek meer voor extra spreekuren of nieuwe functies,” zegt praktijkmanager Gea Brandsma. “Onze POH-GGZ had jarenlang geen vaste werkplek en moest telkens ergens anders in het pand werken. En zonder zicht op extra ruimte konden we niet goed vooruitkijken naar de toekomst van onze praktijk.”

Een groeiende wachtlijst zonder uitbreiding

Het ruimtegebrek had ook gevolgen voor de zorg. Zo konden er geen nieuwe patiënten worden aangenomen, omdat er geen plek was voor extra personeel of spreekuren. De wachtlijst groeide hierdoor naar ruim 260 patiënten. Gea: “We zaten klem en hadden dringend ruimte nodig om de huisartsenzorg toegankelijk te houden én goede kwaliteit te kunnen blijven leveren.”

De Friesland brengt gesprek op gang

Marieke van den Heuvel, strategisch adviseur gemeenten bij De Friesland, hoorde via een regionaal overleg over de uitdagingen in Franeker en zag kansen. Ze bracht de huisartsen, de GGD en de zorginkoper samen aan tafel. Ook de gemeente Waadhoeke dacht actief mee. “De kernvraag was: hoe zorgen we sámen voor continuïteit in de huisartsenzorg? Niet denken in wat niet kan, maar in wat wél kan.”

Samen naar ruimte zoeken

De GGD, die in hetzelfde gebouw zit met een consultatiebureau en kantoorruimtes, stond open voor dat gesprek. Annegré Bakker, medewerker huisvesting bij GGD Fryslân: “Natuurlijk lossen wij het huisartsentekort niet op, maar we konden wél kritisch kijken naar onze ruimtes. Gebruikten we die wel optimaal? Of konden we iets afstaan, zodat we de ruimte samen slimmer benutten voor goede zorg?”

Samenwerking vraagt lef

Tijdens een gezamenlijk gesprek kwamen de plattegronden op tafel en werden scenario’s besproken. Dat leidde tot een doorbraak: de GGD stond kantoorruimte af aan de drie huisartsenpraktijken. “Dat is natuurlijk makkelijk gezegd,” zegt Annegré. “Minder ruimte heeft wel impact op mijn collega’s die in ‘De Hertog’ werken. Door het gezamenlijke doel goed uit te leggen, kregen wij hen ook mee.”

Meer spreekkamers, snellere lijnen

Voor de huisartsenpraktijken maakten de extra vierkante meters een groot verschil. Zo kreeg de POH-GGZ eindelijk een vaste spreekkamer, dichtbij de huisartsen. “Ik loop nu veel gemakkelijker even binnen,” zegt Frederik. “Dat verbetert de samenwerking.” Op termijn komen er vier extra spreekkamers bij. “Dat geeft ons lucht, we hopen tegen die tijd weer nieuwe patiënten aan te kunnen nemen.”

Een voorbeeld voor anderen én de toekomst

De situatie in Franeker laat zien wat domeinoverstijgend samenwerken kan opleveren, zegt Marieke. “Complexe zorgvraagstukken los je niet alleen op. Die vragen om verbinding tussen partijen die normaal ieder hun eigen rol hebben. Je moet elkaar opzoeken én de gezamenlijke verantwoordelijkheid die je hebt benadrukken. Dit is het vertrekpunt om de zorg toegankelijk en toekomstbestendig te houden.”

Van zorg naar gezondheid

Die gedachte sluit naadloos aan bij het Fries Integraal Zorgakkoord, dat inzet op de transitie van zorg naar gezondheid. Marieke: “We moeten minder denken in behandelen en meer in voorkomen van ziekte. Minder ziekte betekent minder druk op de huisarts. Dat lukt alleen als zorg, gemeenten en welzijn écht samenwerken. Franeker laat zien wat mogelijk is als je samen letterlijk ruimte maakt.”

Welzijn op Recept als volgende stap

En dat werkt twee kanten op, benadrukt Gea. “Ook wij zetten stappen. Zo doen onze praktijken sinds dit jaar mee aan ‘Welzijn op Recept’, samen met de gemeente en andere zorgverleners. We verwijzen patiënten naar passende ondersteuning buiten de spreekkamer. Dat helpt echt. Maar dit vraagt wel om onderling vertrouwen en de wil om samen op te trekken.”

Samen verantwoordelijk voor de zorg

Marieke: “Samenwerken vraagt om een cultuurverandering. Soms moet je iets afstaan voor het grotere geheel. Dat schuurt. En ook geld is vaak een knelpunt. Zo willen gemeenten best investeren in preventie, maar daar hebben ze niet altijd het budget voor. Toch móeten we blijven zoeken naar oplossingen – vanuit het besef dat we samen verantwoordelijk zijn voor de zorg van morgen.”

Huisartsentekort nog niet opgelost

Frederik ziet positieve verandering. “Zorgpartijen zoeken elkaar steeds vaker op. Dat was een paar jaar geleden nog niet zo vanzelfsprekend. De samenwerking in ons gezondheidscentrum laat heel mooi zien dat je met kleine, concrete stappen echt iets in beweging zet. Maar het grotere probleem – het huisartsentekort – is daarmee natuurlijk nog niet opgelost.”

Investeren in preventie en randvoorwaarden

Frederik benadrukt dat er op meerdere fronten iets moet gebeuren. “Nog meer inzetten op ziektepreventie is daar één van, zodat mensen langer gezond blijven en minder snel bij de huisarts belanden. Daarnaast moet je als praktijk, ook met het oog op de praktijkopvolging, alles goed voor elkaar hebben. Daarin hebben we nu in elk geval een stap gezet.”

Samen sterker vooruit

Marieke sluit af: “Door domeinoverstijgend samen te werken, maken we de zorg toekomstbestendig. En dat lukt alleen als we verder durven kijken dan onze eigen belangen. Franeker laat zien dat je als zorgpartners samen sterker staat. Hier werkte het, omdat iedereen bereid was breder te denken. Dit is precies het recept dat wij in het Noorden nodig hebben om goede zorg te blijven leveren.”