Yoga positief effect op psychose-patiënten

Floors ogen twinkelen als ze het over yoga en haar doelgroep - mensen na een eerste psychose - heeft. Met het plan om lichaamsgerichte therapie aan te bieden aan deze groep, won specialistisch verpleegkundige Floor Hijlkema vorig jaar de tweede prijs van de wedstrijd Het beste idee van Friesland. “Voor mensen die voor het eerst een psychose hebben gehad, staat de wereld ineens op z’n kop. Ze krijgen cognitieve gedragstherapie aangeboden, terwijl ze al heel veel in hun hoofd zitten. Na een literatuurstudie leek yoga me een hele waardevolle aanvulling op de reguliere behandeling.” Floor kreeg € 5000 voor haar plannen om dit van de grond te krijgen. Hoe is het haar sindsdien vergaan?

Uit je hoofd, in je lijf

Mensen die voor het eerst een psychose meemaken krijgen vaak hulp in de vorm van cognitieve gedragstherapie. Maar zijn er ook andere, aanvullende behandelingen mogelijk? Uit de literatuur die Floor las, bleek dat cliënten met andere psychiatrische ziekten veel baat hadden bij lichaamsgerichte therapie. Floor: “Niet zo raar ook, want als je last hebt van je geestelijke gezondheid, dan zit je automatisch al meer in je hoofd. Cliënten hebben vaak een negatiever zelfbeeld, een deuk gekregen in hun zelfvertrouwen, piekeren veel en zijn de grip kwijt op hun gedachten. Daardoor hebben ze de neiging om hun lichaam te vergeten.” Floor zocht daarom een aanvullende lichaamsgerichte therapie, speciaal voor haar doelgroep: mensen die een eerste psychose hadden meegemaakt. Ze kwam uit op yoga, een bewegingsvorm dat elders al goede resultaten bij een andere doelgroep liet zien.

Speciaal ontwikkelde yogalessen

Na het winnen van het prijzengeld, kon Floor haar plannen in de realiteit brengen. Samen met collega’s Boudien van der Pol, Petra Schuurmans en Nynke Boonstra benaderde ze cliënten om mee te doen aan de yoga. Er werden yogamatten en kussentjes aanschaft. En yogadocenten Anneke Sips en Zesay Plemp van Duiveland - beide bekend in het werkveld psychiatrie – ontwikkelden yogalessen speciaal voor deze doelgroep. De lessen bestonden naast yoga uit extra elementen, zoals grenzen leren aangeven en wat te doen als je merkt dat de spanning oploopt. “Uiteindelijk zijn er twaalf mensen, jong en oud, acht weken lang, één uur per week met yoga aan de slag gegaan. Eén groep in Leeuwarden en één groep in Heerenveen.

Positieve ervaringen

De ervaringen van de cliënten na de reeks yogalessen waren positief. “Ze gaven aan dat ze door de yoga meer grip op hun gedachten kregen, minder stress ervoeren, piekerden en waangedachten hadden. Ze hadden minder last van stemmen, passiviteit en paniekaanvallen. Daarnaast ervoeren ze juist meer energie voor het ondernemen van activiteiten en kregen ze meer controle over hun ademhaling. Ook vonden ze het fijn om yoga te doen met lotgenoten, wat weer een verbetering in sociaal functioneren opleverde en de drempel verlaagde om naar een reguliere yogaschool te stappen. “Er was zelfs een mevrouw die door de yoga-oefeningen haar paniekaanvallen onder controle heeft gekregen, zodat ze kon stoppen met haar medicatie”, glundert Floor.

Toekomstdroom: yoga standaard in de behandeling

Het yogatraject is inmiddels afgelopen. Het geld is op, maar de cliënten waren enthousiast. Wat zijn Floors plannen nu? “Dit eerste traject zie ik als een hele kleine eerste verkenning voor een groter plan. Het lijkt me namelijk geweldig om yoga standaard op te nemen in de behandeling, net zoals ze in Zweden en Amerika al doen. En dan niet alleen bij mensen die een eerste psychose hebben gehad, maar dit breder inzetten. Het lijkt me ook heel mooi als dit dan vanuit de zorgverzekering vergoed gaat worden.” Maar voordat het zover is, wil de GGZ eerst graag een effectstudie doen om aan te tonen wat het effect van yoga precies is op deze doelgroep. Ook daar is geld voor nodig. Floor is nu mogelijkheden aan het onderzoeken om deze stap weer te financieren.