Vitale Regio: samen maatwerk leveren

Maar wat is Vitale Regio en wat houdt dit in voor de Friese bevolking? Margreet de Graaf, directeur van GGD Fryslân, en Nynke van der Meulen, manager Zorg en Propositie van De Friesland, leggen dit uit.

Vitale Regio is vrij nieuw, maar preventie bestaat al veel langer. Projecten om mensen in beweging te krijgen, om te laten afvallen of om te stoppen met roken.

Wat is er zo bijzonder aan Vitale Regio?

Nynke van der Meulen van De Friesland: ‘’Je ziet dat verschillende instanties bezig zijn met preventie, allemaal vanuit hun eigen rol. Maar er is weinig samenhang. Iedereen doet zijn of haar best, maar of die projecten ook echt werken weten we meestal niet.’’ Op lokaal niveau, dus in de gemeenten, gebeurt er al veel, weet Margreet de Graaf: ‘’De GGD heeft als primaire taak om de gezondheid te bevorderen en werkt al intensief samen met de Friese gemeenten. Daar zien we veel enthousiasme om preventie op te pakken. Voor de gemeenten is Vitale Regio een mooie kans om gezamenlijk preventie te stimuleren.’’

Hoe is Vitale Regio tot stand gekomen?

GGD Fryslân en De Friesland Zorgverzekeraar richten zich al jaren op preventie. Samenwerken met elkaar en met de gemeenten en maatwerk leveren, dat heeft veel meer zin, bedachten ze in het voorjaar van 2016. Stichting Achmea Gezondheidszorg en Stichting De Friesland, de anbi-stichtingen van Achmea en De Friesland Zorgverzekeraar, wilden dit financieren. Nynke van der Meulen legt uit: ‘’We doen dit omdat we vinden dat we als zorgverzekeraars een maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben. Vitale Regio is dus voor iedereen, de gehele bevolking, niet alleen voor onze verzekerden.’’

De Vitale Regio is eind 2017 met de gemeenten Weststellingwerf, De Fryske Marren en Tytsjerksteradiel gestart. Bij het begin werd er bij elke gemeente een zogeheten ‘startfoto’ gemaakt. Dit houdt in dat alle gegevens over gezondheid van de bevolking overzichtelijk bij elkaar worden gezet. Margreet de Graaf: ‘’De GGD en De Friesland hebben veel gegevens over de bevolking en haar gezondheid en zorggebruik. Die leggen we bij elkaar, zonder dat we de privacy van individuen schenden. Die gegevens geven aan wat er in bepaalde regio’s speelt en wat er nodig is.’’

Waarin verschilt het dan met andere preventieprojecten?

‘’Omdat we deze informatie hebben, kunnen we doelgericht actie ondernemen. Bijvoorbeeld als blijkt dat er in een bepaalde regio opvallend veel wordt gerookt en dat er daardoor meer ziekte voorkomt’’, legt Margreet de Graaf uit. In Vitale Regio wordt het wiel niet opnieuw uitgevonden. De gemeenten bepalen zelf welke interventies – preventiemaatregelen – worden gedaan. Soms borduurt Vitale Regio voort op lopende projecten en worden die met behulp van de data en ondersteuning van de GGD en De Friesland verbeterd of uitgebreid.

Het gaat bij Vitale Regio overigens niet alleen om maatregelen die de fysieke gezondheid bevorderen. Ook het bestrijden van eenzaamheid of armoede kunnen erbij horen, net als activiteiten voor jeugd. Want een uitkering of eenzaamheid kan negatief zijn voor je gezondheid doordat je geen geld of zin hebt om gezond eten te kopen of te sporten. ‘’We kunnen wel van alles bedenken om een bepaalde groep met overgewicht aan het sporten te krijgen, maar wellicht is armoede of laaggeletterdheid wel het grootste onderliggende probleem’’, zegt Nynke van der Meulen. ‘’Dan moet je daarop inzetten.’’ Vitale Regio gaat uit van een integrale aanpak, benadrukt zij. Het is een bundeling van krachten en kennis, op basis van behoeften van de inwoners, cijfers en analyses.

Wat merkt de Friese bevolking van Vitale Regio?

Bij Vitale Regio is het samenwerken een doel op zich: met z’n allen krijg je meer voor elkaar. Een van de grote voordelen van de samenwerking is dat er maatwerk is. ‘’Je ziet nu dat er voor bepaalde zorg gekeken wordt wie dat betaalt: de gemeente voor WMO en de zorgverzekeraar naar verzekerde zorg. Dat willen we loslaten. We gaan niet meer wegschuiven, maar kijken hoe we de persoon in kwestie kunnen helpen. Wie het betaalt is niet meer belangrijk.’’ Vitale Regio moet er dus voor zorgen dat zorggebruikers minder obstakels vinden op hun weg naar het vinden van de juiste zorg, zo concludeert Margreet de Graaf.

Waarom doen er maar drie gemeenten mee aan Vitale Regio?

Vitale Regio is in het najaar van 2017 gestart met Weststellingwerf, Tytsjerksteradiel en De Fryske Marren. In de loop van 2018 komen er vier gemeenten bij. Niet alle gemeenten zullen rechtstreeks deelnemen aan de Vitale Regio, maar dat wil niet zeggen dat ze buitengesloten zijn. Margreet de Graaf: ‘’Vitale Regio gaat ons veel leren. Die kennis en ervaring delen we met de andere gemeenten zodat ook die hun voordeel ermee kunnen doen. Officieel loopt Vitale Regio drie jaar, maar het stopt daarna niet. Met Vitale Regio zette we een structurele samenwerking in gang.’’

Wanneer noemen jullie Vitale Regio een succes?

Margreet de Graaf: ‘’Als die structurele samenwerking tussen alle Friese gemeenten, de GGD en De Friesland blijft. En als leefstijlinterventie wordt betaald zonder strubbelingen over het geldpotje.’’ Nynke van der Meulen: ‘’Ik vind onze integrale benadering, dus buiten de verschillende zorgdomeinen om, al een succes op zich. Het wordt lastig om op korte termijn met keiharde resultaten te komen. Preventie is een zaak van lange adem, maar als de bevolking merkt dat er iets gebeurt dan is het wat mij betreft ook een succes.’’